Cmentarz Grabiszn

Drugi, co do wielkości ogólnomiejski cmentarz we Wrocławiu o pow. ponad 29 ha. Zlokalizowanych jest na nim blisko 60000 grobów. Stanowi on zabytkowe założenie cmentarne o charakterze parkowym z dużą ilością starodrzewu.

Nekropolia powstała w roku 1881, Jedyny z trzech cmentarzy komunalnych istniejących w tym rejonie przy obecnej ul. Grabiszyńskiej, zlokalizowany po jej zachodniej stronie, obecnie użytkowany obiekt, określany był wówczas jako cmentarz komunalny Grabiszyn część II. Już 1882 roku wybudowano na cmentarzu kaplicę cmentarną poświęconą pamięci Karoliny Gierth. Usytuowana naprzeciwko wejścia głównego była dziełem architekta Keslera, zbudowanym w stylu nawiązującym formą do klasycznej architektury włoskiego renesansu o pochodzeniu bizantyjskim z neoromańskimi szczegółami w detalach.

W pobliżu bramy głównej nekropolii, w jej północno-wschodnim narożniku, zlokalizowane zostały obiekty jej funkcjonalnego zaplecza. W tej części powstało także pierwsze pole urnowe, zorganizowane jeszcze przed wybudowaniem krematorium. Użytkowany obecnie obiekt był dwukrotnie powiększany, na początku XX wieku w kierunku południowym i już współcześnie na początku lat 90. ubiegłego wieku o nowe pola w kierunku rzeki Ślęzy oraz o teren przejęty od likwidowanych zakładów ELWRO, w jego północno-zachodniej części.

Od strony ul. Grabiszyńskiej cmentarz został ogrodzony murem ceglanym z dwoma wejściami bramnymi.

W latach 50, na terenie użytkowanego obecnie byłego Cmentarza Komunalnego II przeprowadzono niemal całkowitą likwidację mogił przedwojennych. Pozostało jedynie kilka nagrobków, Spośród nich uwagę zwracają:

– nagrobek dyrygenta Rafała Maszkowskiego z 1901 roku wykonany z piaskowca,

– nagrobek aktorki dramatycznej Vilmy Iling z 1903 roku w formie pochylonej postaci kobiecej naturalnej wielkości.

Aktualnie (2023) praktycznie wszystkie miejsca pochowku na cmentarzu są wykorzystane. Oprócz możliwości dochówków do dysponowanych przez rodziny istniejących grobów sukcesywnie okresowo są udostępnianie miejsca uzyskane po ekshumacjach i likwidacjach nieopłaconych grobów, zasadniczo tylko do pochówków urnowych.

Źródło: „Cmentarze dawnego Wrocławia” Marek Burak, Halina Okólska, wyd. Muzeum Architektury we Wrocławiu 2007 r.

Wjazd na teren cmentarza jest odpłatny, możliwy codziennie w godzinach otwarcia obiektu za wyjątkiem niedziel i świąt, tylko i wyłącznie przez główną bramę cmentarza.

Na Cmentarzu Grabiszyńskim z uwagi na uwarunkowania przestrzenne i historyczne nie dopuszcza się wjazdu prywatnych samochodów osobowych, z wyjątkiem osób niepełnosprawnych i po ukończeniu 80 lat. Podmioty gospodarcze zamierzające wykonywać prace na terenie cmentarza  (zakłady pogrzebowe, kamieniarskie) uzyskają zezwolenie na wjazd po dopełnieniu formalności w biurze cmentarza i uiszczeniu stosownej opłaty.

We wtorki i piątki dopuszczany jest darmowy wjazd dla osób, które posiadają przepustkę stałą bądź jednorazową, wydaną przez biuro cmentarza. Przepustki nieodpłatne wydaje się osobom z udokumentowaną niepełnosprawnością ruchową oraz seniorom powyżej 80 roku życia. Uzyskanie przepustki i wniesienie wymaganej opłaty jest możliwe tylko i wyłącznie w godzinach pracy biura cmentarza. Pracownicy ochrony nie są uprawnieni do wydawania przepustek i pobierania opłat. Możliwość wjazdów ograniczana jest w okresach wzmożonego przemieszczania się osób odwiedzających nekropolię.

Miejsca parkingowe dostępne są przy obu bramach cmentarza od strony ul. Grabiszyńskiej oraz na chodniku wzdłuż ulicy Grabiszyńskiej, pomiędzy bramą główną, a bramą drugą.

Na Cmentarzu Grabiszyńskim budynek z toaletami usytuowany jest po lewej stronie od głównej bramy wejściowej. Z toalety można korzystać za opłatą, codziennie w godzinach otwarcia cmentarza w okresie od 01.04 do 11.11 w godzinach  od 7:00-20:00, a od 12.11 do 31.03 w godzinach od 7:00-18:00. W okresie Wszystkich Świętych na terenie cmentarza dostawiane są dodatkowo toalety przenośne w różnych lokalizacjach cmentarza.

Bieżące informacje należy śledzić w zakładce „aktualności”.